بررسی اجمالی

یرقان تغییر رنگ زرد پوست و چشم نوزاد تازه متولد شده است و زردی نوزاد به این دلیل اتفاق می افتد که خون کودک حاوی بیش از حد بیلی روبین (آنزیم مهم کبدی) باشد. یرقان یک بیماری شایع است به ویژه در نوزادانی که قبل از 38 هفته بارداری متولد می شوند (نوزادان نارس) و برخی از نوزادان شیرده هم دچار می‎شوند. زردی نوزاد معمولاً به این دلیل اتفاق می افتد که کبد کودک آنقدر بالغ نیست که بتواند از بیلی روبین موجود در جریان خون خلاص شود و همچنین در بعضی از نوزادان یک بیماری زمینه ای ممکن است باعث زردی نوزاد شود.

بیشتر نوزادانی که بین 35 هفته بارداری و تمام دوران بارداری متولد می شوند نیازی به درمان زردی ندارند زیرا به ندرت سطح بیلی روبین در خون که به طور غیرمعمول زیاد است می تواند نوزاد تازه متولد شده را در معرض خطر آسیب مغزی قرار دهد.

 

علائم

زردی پوست و سفیدی چشم نشانه اصلی این بیماری که معمولاً بین روز دوم و چهارم پس از تولد ظاهر می شود و برای بررسی زردی نوزاد به آرامی روی پیشانی یا بینی کودک فشار دهید و اگر در محلی که فشار داده اید پوست زرد به نظر می رسد احتمالاً کودک شما زردی خفیف دارد یا اگر کودک شما زردی ندارد رنگ پوست باید برای لحظه ای کمی روشن تر از رنگ طبیعی آن باشد همچنین کودک خود را در شرایط نوری مناسب ترجیحاً در نور طبیعی روز معاینه کنید.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

اکثر بیمارستان ها سیاست بررسی زردی نوزادان قبل از ترخیص را دارند و آكادمی اطفال آمریكا توصیه می كند نوزادان تازه متولد شده از نظر یرقان طی معاینات معمول پزشکی و حداقل هشت تا 12 ساعت در بیمارستان بستری شوند.

کودک شما باید از نظر زردی بین روز سوم و هفتم پس از تولد و زمانی که سطح بیلی روبین به اوج می رسد، معاینه شود. اگر کودک شما زودتر از 72 ساعت پس از تولد ترخیص شد  قرار ملاقات بعدی را برای بررسی زردی در طی دو روز پس از ترخیص قرار دهید.

علائم یا نشانه های زیر ممکن است زردی شدید یا عوارض ناشی از بیلی روبین اضافی را نشان دهد:

• پوست کودک شما زردتر می شود.
• پوست شکم، بازوها یا پاهای کودک شما زرد به نظر می رسد.
• سفیدی چشم کودک شما زرد به نظر می رسد.
• کودک شما بی حال یا بیمار به نظر می رسد یا بیدار کردنش دشوار است.
• کودک شما وزن اضافه نمی کند یا تغذیه ضعیفی دارد.
• کودک شما گریه های شدید می کند.
• کودک شما علائم یا نشانه های دیگری را نشان می دهد که شما را نگران می کند.

علل

بیلی روبین اضافی (هایپربیلیروبینمی) دلیل اصلی زردی است که بخشی طبیعی از رنگدانه است که از تجزیه گلبول های قرمز استفاده شده آزاد می شود. نوزادان به دلیل تولید بیشتر و تجزیه سریعتر گلبول های قرمز در چند روز اول زندگی، بیلی روبین بیشتری نسبت به بزرگسالان تولید می کنند که به طور معمول کبد بیلی روبین را از جریان خون فیلتر کرده و در دستگاه روده آزاد می کند. کبد نابالغ یک نوزاد تازه متولد شده اغلب نمی تواند بیلی روبین را با سرعت کافی حذف کند و باعث بیلی روبین اضافی شود که زردی ناشی از این شرایط طبیعی نوزاد، زردی فیزیولوژیک نامیده می شود و به طور معمول در روز دوم یا سوم زندگی ظاهر می شود.

یک اختلال زمینه ای ممکن است باعث زردی نوزاد شود که در این موارد زردی اغلب خیلی زودتر یا خیلی دیرتر از شکل رایج یرقان ظاهر می شود در نتیجه بیماری ها یا شرایطی که می توانند باعث زردی شوند عبارتند از:

• خونریزی داخلی
• عفونت در خون کودک شما
• عفونت های ویروسی یا باکتریایی
• ناسازگاری بین خون مادر و خون نوزاد
• عملکرد نادست کبد
• آترزی صفراوی، وضعیتی که در آن مجاری صفراوی کودک مسدود یا زخم شده است.
• کمبود آنزیم
• یک ناهنجاری از گلبول های قرمز کودک شما که باعث می شود سریع تجزیه شوند.

 

 

عوامل خطر

عوامل عمده خطر زردی به خصوص زردی شدید که می تواند عوارضی ایجاد کند، عبارتند از:

تولد زودرس: نوزادی که قبل از 38 هفته حاملگی متولد شده است ممکن است نتواند بیلی روبین را به همان سرعتی که نوزادان بالغ دارند پردازش کند و نوزادان نارس همچنین ممکن است کمتر تغذیه کنند و حرکات روده کمتری داشته باشند که در نتیجه بیلی روبین کمتر از طریق مدفوع دفع می شود.
کبودی قابل توجه در هنگام تولد: نوزادانی که در حین زایمان دچار کبودی می شوند ممکن است از تجزیه سلول های قرمز خون بیشتر میزان بیلی روبین بالاتری در بیلی روبین داشته باشند.
گروه خونی: اگر گروه خونی مادر با نوزاد متفاوت باشد ممکن است کودک از طریق جفت آنتی بادی دریافت کرده باشد که باعث تجزیه سریع و غیر طبیعی گلبول های قرمز می شود.
شیر دادن: نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند به ویژه آنهایی که در شیردهی یا تغذیه کافی از شیردهی مشکل دارند در معرض خطر بیشتری برای زردی هستند. کمبود آب بدن یا مصرف کم کالری مواد غذایی ممکن است در شروع زردی نقش داشته باشد. با این حال به دلیل مزایای شیردهی متخصصان هنوز آن را توصیه می کنند و مهم است که اطمینان حاصل کنید کودک شما به اندازه کافی غذا می خورد و به اندازه کافی هیدراته است.

عوارض

مقادیر زیاد بیلی روبین که باعث زردی شدید می شود در صورت عدم درمان می تواند عوارض جدی در پی داشته باشد.

انسفالوپاتی حاد بیلی روبین

بیلی روبین برای سلول های مغز سمی است و اگر نوزاد مبتلا به زردی شدید باشد خطر عبور بیلی روبین به مغز وجود دارد که درمان سریع ممکن است از آسیب قابل توجه پایدار جلوگیری کند.

علائم انسفالوپاتی بیلی روبین حاد در نوزاد مبتلا به زردی عبارتند از:

• بی حالی
• مشکل بیداری
• گریه با شدت بالا
• مکیدن یا تغذیه ضعیف
• قوس عقب گردن و بدن
• تب

کرنیکتروس

کرنیکتروس سندرم است که در صورت بروز انسفالوپاتی بیلی روبین حاد باعث آسیب دائمی به مغز می شود که ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• حرکات غیر ارادی و کنترل نشده (فلج مغزی آتتوئید)
• نگاه دائمی به سمت بالا
• از دست دادن شنوایی
• توسعه نامناسب مینای دندان

جلوگیری

بهترین پیشگیری از یرقان تغذیه کافی است و نوزادان شیرده باید در طی چند روز اول زندگی خود هشت تا 12 بار در روز تغذیه کنند ونوزادان تغذیه شده با شیر خشک باید معمولاً حدود 30 تا 60 میلی لیتر شیرخشک هر دو تا سه ساعت در هفته اول داشته باشند.

 

منبع : www.mayoclinic.org