بررسی اجمالی

توکسوپلاسموز بیماری است که در نتیجه عفونت با یکی از رایج ترین انگل در جهان به نام توکسوپلاسما گوندی ایجاد می شود و معمولاً با خوردن گوشت آلوده نپخته یا قرار گرفتن در معرض مدفوع گربه آلوده و یا انتقال از مادر به کودک در دوران بارداری اتفاق می افتد. توکسوپلاسموز ممکن است در برخی افراد علائم مشابه آنفولانزا ایجاد کند اما اکثر افراد مبتلا هرگز علائم و نشانه هایی پیدا نمی کنند و برای نوزادان متولد شده از مادران آلوده و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند توکسوپلاسموز ممکن است عوارض جدی ایجاد کند.

اگر شما به طور کلی سالم هستید، باردار نیستید و تشخیص داده شده اید که توکسوپلاسموز دارید احتمالاً به غیر از مدیریت محافظه کارانه به درمان دیگری احتیاج نخواهید داشت اما اگر باردار هستید یا از ایمنی بدن خود کاسته اید ممکن است برای جلوگیری از عوارض شدید به مدیریت پزشکی نیاز داشته باشید.

 

 

علائم

اکثر افراد سالم که به توکسوپلاسموز آلوده هستند هیچ علائم و نشانه ای ندارند و از ابتلای خود اطلاع ندارند اما برخی از افراد علائم و نشانه هایی شبیه به آنفولانزا دارند از جمله:

• بدن درد
• تورم غدد لنفاوی
• سردرد
• تب
• خستگی

در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند: HIV / AIDS دارند- شیمی درمانی می کنند- یا اخیراً پیوند عضوی انجام داده اند ممکن است عفونت قبلی توکسوپلاسما دوباره فعال شود که در این صورت ممکن است علائم و نشانه های شدیدتری از عفونت ایجاد کنند از جمله:

• سردرد
• گیجی
• هماهنگی ضعیف
• تشنج
• مشکلات ریوی که ممکن است شبیه سل یا پنوموسیستیس جیرووسی باشد که یک عفونت فرصت طلب شایع که در افراد مبتلا به ایدز اتفاق می افتد.
• تاری دید ناشی از التهاب شدید شبکیه چشم شما (توکسوپلاسموز چشمی)

در نوزادان

اگر دقیقاً قبل یا حین بارداری برای اولین بار آلوده شدید می توانید عفونت را به کودک خود منتقل کنید (توکسوپلاسموز مادرزادی) و حتی اگر خودتان علائم و نشانه هایی نداشته باشید. اگر در سه ماهه سوم آلوده شوید کودک شما بیشتر در معرض ابتلا به توکسوپلاسموز قرار دارد و اگر در سه ماهه اول آلوده شوید حداقل خطر ابتلا به آن را دارد و از طرف دیگر هرچه زودتر در بارداری شما عفونت رخ دهد نتیجه جدی تر برای کودک شما خواهد بود.

بسیاری از عفونت های اولیه به مرده زایی یا سقط جنین ختم می شوند و نوزادانی که زنده می مانند احتمالاً با مشکلات جدی مانند:

• تشنج
• بزرگ شدن کبد و طحال
• زردی پوست و سفیدی چشم (زردی)
• عفونت شدید چشم

فقط تعداد کمی از نوزادانی که توکسوپلاسموز دارند علائم بیماری را از بدو تولد نشان می دهند و غالباً نوزادانی که آلوده شده اند تا سن نوجوانی یا بالاتر علائمی ندارند که ممکن است شامل کاهش شنوایی، ناتوانی ذهنی یا عفونت های جدی چشم باشد.

 

 

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر با اچ آی وی یا ایدز زندگی می کنید یا باردار هستید یا به فکر بارداری هستید اگر فکر می کنید در معرض توکسوپلاسموز قرار گرفته اید با پزشک خود صحبت کنید. علائم و نشانه های توکسوپلاسموز شدید تاری دید، گیجی، از دست دادن هماهنگی که نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارند و خصوصاً اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده باشد.

علل

توکسوپلاسما گوندی ارگانیسم انگلی تک سلولی است که می تواند بیشتر حیوانات و پرندگان را آلوده کند و از آنجا که ارگانیسم های عفونی توکسوپلاسما گوندی فقط از طریق مدفوع گربه دفع می شوند پس گربه های وحشی و خانگی میزبان نهایی انگلی هستند.

اگرچه نمی توانید توکسوپلاسموز را از کودک یا بزرگسال آلوده بگیرید اما اگر:

با مدفوع گربه که حاوی انگل است تماس داشته باشید: اگر پس از باغبانی، تمیز کردن جعبه بستر یا لمس هر چیزی که با مدفوع گربه آلوده برخورد کرده است و سپس دهان خود را لمس کنید ممکن است به طور تصادفی انگل ها را ببلعید.
غذا یا آب آلوده بخورید یا بنوشید: خصوصا گوسفند، گوشت خوک و گوشت گوزن به احتمال زیاد به توکسوپلاسما گوندی آلوده می شوند و گاهی اوقات محصولات لبنی غیر پاستوریزه نیز ممکن است حاوی انگل باشند.
از چاقوهای آلوده، تخته های برش یا سایر ظروف استفاده کنید: ظروف آشپزخانه که با گوشت خام تماس پیدا می کنند می توانند انگل ها را در خود جای دهند مگر اینکه ظروف کاملاً در آب گرم و صابون شسته شوند.
میوه ها و سبزیجات شسته نشده بخورید: سطح میوه ها و سبزیجات ممکن است حاوی انگل باشد که برای ایمنی تمام محصولات را به ویژه هر نوع که به صورت خام مصرف می کنید کاملاً بشویید و پوست آن را بگیرید.
پیوند عضوی آلوده یا خون تزریق شده را دریافت کنید: در موارد نادر توکسوپلاسموز می تواند از طریق پیوند عضو یا انتقال خون منتقل شود.

وقتی فرد به توکسوپلاسما گوندی آلوده می شود، انگل کیست هایی را تشکیل می دهد که می تواند تقریباً روی هر قسمت از بدن غالباً مغز و بافت عضلانی اعضای مختلف بدن از جمله قلب تأثیر بگذارد.

اگر به طور کلی سالم هستید پس سیستم ایمنی بدن شما انگل را کنترل می کند که آنها در حالت غیرفعال در بدن شما باقی می مانند و مصونیت مادام العمر را برای شما فراهم می کنند تا دیگر نتوانید به انگل آلوده شوید اما اگر سیستم ایمنی بدن شما به دلیل بیماری یا داروهای خاص ضعیف شده باشد عفونت می تواند دوباره فعال شود و منجر به عوارض جدی شود.

عوارض

اگر سیستم ایمنی طبیعی داشته باشید احتمالاً عوارض توکسوپلاسموز را تجربه نخواهید کرد اگرچه در غیر این صورت افراد سالم گاهی دچار عفونت چشم می شوند. این عفونت ها بدون درمان منجر به نابینایی می شوند اما اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده باشد به خصوص در نتیجه HIV / AIDS توکسوپلاسموز می تواند منجر به تشنج و بیماری های تهدید کننده زندگی مانند انسفالیت (عفونت جدی مغز) شود. کودکان مبتلا به توکسوپلاسموز مادرزادی ممکن است دچار عوارض ناتوانی از جمله کم شنوایی، ناتوانی ذهنی و نابینایی شوند.

جلوگیری

برخی اقدامات احتیاطی می تواند از توکسوپلاسموز جلوگیری کند:

• هنگام باغبانی یا کار با خاک دستکش بپوشید.
• گوشت خام یا نیمه پخته مصرف نکنید.
• وسایل آشپزخانه را کاملاً بشویید.
• همه میوه ها و سبزیجات را بشویید.
• شیر غیر پاستوریزه ننوشید.
• صندوق های ماسه ای کودکان را بپوشانید.

برای دوستداران گربه

اگر باردار هستید یا در معرض خطر توکسوپلاسموز یا عوارض ناشی از آن هستید برای محافظت از خود این مراحل را انجام دهید:

• به گربه خود کمک کنید تا سالم بماند گربه خود را در خانه نگه دارید و به او غذای خشک یا کنسروی گربه بدهید نه گوشت خام.
• از گربه های ولگرد یا بچه گربه ها اجتنباب کنید.
• از شخص دیگری بخواهید جعبه بستر گربه شما را تمیز کند.

 

منبع : www.mayoclinic.org