بررسی اجمالی

استوماتیت یک زخم یا التهاب در داخل دهان است که می تواند در گونه ها، لثه ها، داخل لب ها یا روی زبان باشد و دو شکل اصلی استوماتیت عبارتند از: استوماتیت تبخال که به آن زخم سرماخوردگی نیز گفته می شود و استوماتیت آفتی که به آن زخم شانکر نیز می گویند.

 

 

چه عواملی باعث ایجاد استوماتیت می شود؟

عفونت ویروس هرپس سیمپلکس 1 (HSV-1) باعث ایجاد استوماتیت تبخال می شود که در کودکان خردسال در سنین 6 ماه تا 5 سال بیشتر مشاهده می شود و افرادی که در معرض HSV-1 هستند ممکن است بعداً در اثر ویروس دچار تبخال سرد شوند. HSV-1 مربوط به HSV-2 است ویروسی که باعث تبخال دستگاه تناسلی می شود اما همان ویروس نیست.

استوماتیت آفتی می تواند یک یا خوشه ای از چاله های کوچک یا زخم در گونه ها، لثه ها، قسمت داخلی لب ها یا زبان باشد و این در جوانان اغلب بین 10 تا 19 سال بیشتر دیده می شود.

استوماتیت آفتی توسط ویروس ایجاد نمی شود و مسری نیست و در عوض به دلیل مشکلات بهداشت دهان یا آسیب غشای مخاطی ایجاد می شود که برخی از علل عبارتند از:

• بافتهای خشک ناشی از تنفس از طریق دهان به دلیل گرفتگی مجاری بینی
• جراحات کوچک ناشی از کار دندانپزشکی
• دندان مصنوعی یا نگهدارنده ها
• بیماری سلیاک
• حساسیت های غذایی به توت فرنگی، مرکبات، قهوه، شکلات، تخم مرغ، پنیر یا آجیل
• پاسخ آلرژیک به باکتری های خاص در دهان
• بیماری های التهابی روده
• بیماریهای خود ایمنی که به سلولهای دهان حمله می کنند.
• اچ آی وی
• کمبود ویتامین B-12، اسید فولیک، آهن یا روی
• داروهای خاص
• فشار
• عفونت کاندیدا آلبیکانس

استوماتیت هرپسی معمولاً با چندین تاول نشان داده می شود که در موارد زیر مشاهده می شود:

• لثه
• کام
• گونه ها
• زبان
• مرز لب

تاول ها ممکن است خوردن، نوشیدن یا بلعیدن را دشوار یا دردناک کنند پس اگر کودک شما تحریک پذیر است و غذا نمی خورد و نمی نوشد این ممکن است نشانه آن باشد که در معرض زخم سرماخوردگی قرار دارد.

تب یکی دیگر از علائم عفونت HSV-1 است و ممکن است به 104 درجه فارنهایت (40 درجه سانتیگراد) برسد که تب چند روز قبل از ظاهر شدن تاول ها ایجاد می شود. بعد از اینکه تاول ها ظاهر می شوند می توانند در محل خود زخم ایجاد کنند که عفونت های ثانویه این زخم ها می تواند رخ دهد و کل عفونت بین هفت تا 10 روز طول می کشد.

استوماتیت آفتی زخم های گرد یا بیضی شکل با حاشیه قرمز و ملتهب است که مرکز آن معمولاً سفید یا زرد است. بیشتر زخم های شانکر کوچک و بیضی شکل هستند و در طی یک تا دو هفته بدون زخم بهبود می یابند. زخم های بزرگتر و نامنظم می توانند با آسیب دیدگی گسترده ایجاد شوند که شش هفته یا بیشتر بهبود می یابند و می توانند جای زخم در دهان بگذارند.

در بزرگسالان مسن ممکن است چیزی به نام “هرپتی فرم” وجود داشته باشد که ویروس HSV-1 باعث این موارد نمی شود در خوشه های 10 تا 100 تایی مشاهده می شود و در عرض دو هفته بهبود می یابند.

 

 

درمان های استوماتیت چیست؟

درمان به نوع استوماتیت شما بستگی خواهد داشت.

درمان استوماتیت تبخال

• داروی ضد ویروس آسیکلوویر (Zovirax) می تواند استوماتیت تبخال را درمان کند و مصرف این دارو می تواند طول عفونت را کوتاه کند.
• کم آبی بدن در کودکان خردسال خطرناک است بنابراین آنها را به مقدار کافی مایعات بنوشید.
• از غذاها و نوشیدنی های غیر اسیدی توصیه می شود و از استامینوفن (تایلنول) می توان برای کاهش درد و تب استفاده کرد.
• برای درد شدید ممکن است از لیدوکائین موضعی استفاده شود. لیدوکائین دهان را بی حس می کند پس بنابراین می تواند باعث مشکلات بلع، سوختگی یا خفگی شود و باید با احتیاط استفاده شود.
• عفونت HSV-1 ممکن است به عفونت چشم موسوم به کراتوکونژونکتیویت هرپسی تبدیل شود که این یک عارضه جدی است که می تواند منجر به نابینایی شود و در صورت مشاهده درد چشم، تاری دید و ترشحات چشم بلافاصله به دنبال درمان آن باشید.

درمان استوماتیت آفتی

استوماتیت آفتی معمولاً شدید نیست و نیازی به درمان ندارد و اگر درد قابل توجه باشد یا زخم بزرگتر باشد ممکن است کرم های موضعی با بنزوکائین (Anbesol، Zilactin-B) یا عامل بی حس کننده دیگری استفاده شود.

برای شیوع بزرگ زخم های شانکر داروهایی که ممکن است تجویز شوند شامل داروهای سایمتیدین (Tagamet)، کلشی سین یا داروهای خوراکی استروئید است که این موارد به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند و فقط برای زخم های پیچیده شانکر هستند که برگشت دارند و همچنین گاهی اوقات زخم های شانکر با دباکترول یا نیترات نقره از بین می روند.

زخم هایی که مدت زمان طولانی بهبود می یابند یا زخم هایی همراه با تب که از بین نخواهد رفت نیاز به مراقبت پزشکی دارند و زخمهایی که بارها و بارها برمی گردند ممکن است وضعیت جدی تر یا عفونت ثانویه را نشان دهند پس اگر مرتباً دچار زخم های شانکر می شوید با پزشک صحبت کنید.

اقدامات لازم در طول درمان

اگر زخم دهان دارید شناسایی نوع زخم برای دانستن چگونگی درمان و جلوگیری از شیوع آن مهم است پس اگر شما دچار سرماخوردگی یا استوماتیت تبخال هستید از به اشتراک گذاشتن فنجان یا وسایل با مردم خودداری کنید و همچنین باید از بوسیدن مردم اجتناب کنید زیرا هیچ درمانی برای استوماتیت تبخال وجود ندارد اما ممکن است بتوانید برای کاهش علائم خود دارو مصرف کنید.

استوماتیت آفتی مسری نیست و شما ممکن است از طریق تغییر در سبک زندگی بتوانید از بروز زخم های شکم جلوگیری کرده یا آن را کاهش دهید و ممکن است برای زخم های شانکر نیازی به درمان پزشکی نداشته باشید.

آیا می توانید از استوماتیت پیشگیری کنید؟

پس از آلوده شدن به ویروس HSV-1 تا پایان عمر ویروس را همراه خود خواهید داشت که در حدود 90 درصد بزرگسالان در سراسر جهان یافت می شود پس خودداری از بوسیدن یا به اشتراک گذاشتن ظروف غذا با کسی که گلودرد باز دارد می تواند از شیوع عفونت جلوگیری کند.

برای استوماتیت آفتی برخی از مکمل های غذایی مانند ویتامین های گروه B (فولات ، B-6 ، B-12) می توانند کمک کنند که برخی از غذاهای سرشار از ویتامین B شامل:

• کلم بروکلی
• فلفل دلمه ای
• اسفناج
• چغندر
• جگر گوساله
• عدس
• مارچوبه

بهداشت مناسب دهان نیز مهم است پس اگر غذایی در گذشته باعث ابتلا به این بیماری شده اند باید از غذاهای اسیدی یا ادویه دار نیز خودداری کنید و راه دیگر برای جلوگیری از شیوع این است که هنگام غذا خوردن صحبت نکنید زیرا این امر احتمال گاز گرفتن گونه را افزایش می دهد.

 

 

منبع : www.healthline.com