بررسی اجمالی

ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) وقتی ایجاد می شود که لخته خون (ترومبوز) در یک یا چند رگ عمیق بدن شما معمولاً در پاها ایجاد شود که می تواند باعث درد یا تورم در پا شود یا حتی بدون هیچ علامتی نیز بروز کند.

در صورت داشتن برخی شرایط پزشکی که بر چگونگی لخته شدن خون تأثیر می گذارد ترومبوز سیاهرگی عمقی متفاوت است. این ترومبوز اگر مدت طولانی حرکت نکنید، بعد از جراحی یا تصادف، هنگام را رفتن در مسافت طولانی یا استراحت در رختخواب ممکن است اتفاق بیفتد.

ترومبوز سیاهرگی عمقی می تواند بسیار جدی باشد زیرا لخته شدن خون در رگهای شما می تواند شل شود و از طریق جریان خون عبور کرده و در ریه های شما گیر کند و مانع جریان خون (آمبولی ریه) شود که با این حال آمبولی ریوی می تواند بدون هیچ مدرکی از ترومبوز سیاهرگی عمقی رخ دهد و وقتی ترومبوز سیاهرگی عمقی و آمبولی ریوی با هم اتفاق می افتد به آن ترومبوآمبولی وریدی (VTE) می گویند.

 

علائم

علائم و نشانه ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تورم در پای آسیب دیده که به ندرت  تورم در هر دو پا وجود دارد.
• درد در پا که درد اغلب از ساق پا شروع می شود و می تواند احساس گرفتگی یا درد کند.
• پوست قرمز یا بی رنگ روی ساق پا
• احساس گرما در پای آسیب دیده.

* یا حتی می تواند بدون علائم قابل توجهی رخ دهد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت بروز علائم و نشانه های ترومبوز سیاهرگی عمقی با پزشک خود تماس بگیرید.

علائم و نشانه های هشدار دهنده آمبولی ریه عبارتند از:

• تنگی نفس ناگهانی
• درد یا ناراحتی در قفسه سینه که هنگام نفس عمیق کشیدن یا سرفه بیشتر می شود
• احساس سرگیجه یا غش کردن
• نبض سریع
• تنفس سریع و پی در پی
• سرفه کردن خون

علل

هر چیزی که مانع از جریان شما شود می تواند باعث لخته شدن خون شود و دلایل اصلی ترومبوز سیاهرگی عمقی آسیب به ورید ناشی از جراحی یا ضربه و التهاب ناشی از عفونت یا آسیب است.

عوامل خطر

بسیاری از موارد می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند و هرچه عوامل خطر بیشتری داشته باشید خطر ابتلا بیشتر می شود که عوامل خطر عبارتند از:

سن: در افراد بالاتر از 60 سال خطر ابتلا بیشتر است اگرچه ممکن است در هر سنی رخ دهد.
نشستن برای مدت زمان طولانی: مانند هنگام رانندگی یا پرواز وقتی پاها ساعت ها بی حرکت می مانند عضلات ساق پا منقبض نمی شوند که انقباضات عضلانی به طور معمول به گردش خون کمک می کنند.
استراحت طولانی مدت در رختخواب: مانند مدت طولانی در بیمارستان بودن یا فلج شدن که اگر عضلات ساق پا به مدت طولانی حرکت نکنند ممکن است در ساق پا های شما لخته خون ایجاد شود.
آسیب یا جراحی: آسیب به وریدها یا جراحی می تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.
بارداری: بارداری فشار وریدهای لگن و پاها را افزایش می دهد که زنان مبتلا به اختلال لخته شدن ارثی به ویژه در معرض خطر هستند و خطر لخته شدن خون از بارداری می تواند تا شش هفته پس از تولد کودک ادامه یابد.
قرص های ضد بارداری یا درمان جایگزینی هورمون: هر دو می توانند توانایی لخته شدن خون شما را افزایش دهند.
اضافه وزن: باعث افزایش فشار در وریدهای لگن و پاها می شود.
سیگار کشیدن: بر لخته شدن خون و گردش خون تأثیر می گذارد  که می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
سرطان: برخی از انواع سرطان باعث افزایش موادی در خون می شود که باعث لخته شدن خون می شود و حتی برخی از انواع درمان سرطان نیز خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد.
نارسایی قلبی: این خطر ابتلا به DVT و آمبولی ریه را افزایش می دهد و از آنجا که افراد دارای نارسایی قلبی عملکرد قلبی و ریوی محدودی دارند  علائم ناشی از حتی آمبولی ریه بیشتر قابل توجه است.
بیماری التهابی روده: بیماری های روده مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو خطر DVT را افزایش می دهد.
سابقه شخصی یا خانوادگی: اگر شما یا کسی در خانواده خود یکی از اینها را داشته باشید ، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی باشید.
ژنتیک: برخی از افراد عوامل خطر یا اختلالات ژنتیکی مانند فاکتور V لیدن را به ارث می برند که یک اختلال ارثی به خودی خود ممکن است باعث لخته شدن خون نشود مگر اینکه با یک یا چند عامل خطر دیگر ترکیب شود.
هیچ عامل خطر شناخته شده ای وجود ندارد: گاهی اوقات یک لخته خون در سیاهرگ می تواند رخ دهد و هیچ عامل خطرزای اساسی وجود ندارد که به آن VTE بدون دلیل گفته می شود.

 

 

عوارض

عوارض می تواند شامل موارد زیر باشد:

آمبولی ریوی PE: یک عارضه بالقوه تهدید کننده زندگی است که با ترومبوز سیاهرگی عمقی مرتبط است که این اتفاق زمانی رخ می دهد که رگ خونی در ریه شما توسط لخته خون (ترومبوز) مسدود شود که از قسمت دیگری از بدن معمولاً از پای شما به ریه شما می رود. در صورت داشتن علائم و نشانه های PE مهم است که به فوریت کمک پزشکی برسید و تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه هنگام استنشاق یا سرفه، تنفس سریع، نبض سریع، احساس ضعف یا غش و سرفه در خون ممکن است با PE ایجاد شود.
سندرم پست فلبیت: آسیب دیدن رگهای شما از لخته خون، جریان خون را در مناطق آسیب دیده کاهش داده و باعث درد و تورم پا، تغییر رنگ پوست و زخم های پوستی می شود.
عوارض درمانی: ممکن است عوارض ناشی از داروهای رقیق کننده خون باشد که برای درمان ترومبوز سیاهرگی عمقی استفاده می شود و خونریزی  از عوارض جانبی نگران کننده رقیق کننده های خون است که انجام آزمایش خون منظم هنگام مصرف چنین داروهایی بسیار مهم است.

جلوگیری

اقدامات پیشگیری از ترومبوز سیاهرگی عمقی شامل موارد زیر است:

• از زیاد نشستن خودداری کنید.
• اگر جراحی کرده اید یا به دلایل دیگری در حال استراحت در رختخواب بوده اید سعی کنید هرچه سریعتر حرکت کنید.
• اگر با ماشین مسافت طولانی را طی می کنید ، هر ساعت یا حدود آن را متوقف کنید و دور بزنید.
• اگر در هواپیما هستید گاهی بایستید یا راه بروید. اگر نمی توانید این کار را انجام دهید پایین پاها را ورزش دهید. در حالی که انگشتان پا را روی زمین نگه داشته اید ،پاشنه پا را بالا و پایین کنید سپس انگشتان پا را با پاشنه روی زمین بلند کنید.
• سیگار نکشید
• ورزش کنید و وزن خود را مدیریت کنید. چاقی یک عامل خطر مهم برای ترومبوز سیاهرگی عمقی است.

 

 

منبع : www.mayoclinic.org