تیفوس چیست؟

تیفوس بیماری است که در اثر عفونت با یک یا چند باکتری ریکتزیال ایجاد می شود که حشراتی مانند کک، کنه (چیگر)، شپش هنگام نیش زدن آن را منتقل می کند. کک، کنه، شپش انواع حیوانات بی مهره هستند که به بندپایان معروف هستند و هنگامی که بندپایان حامل باکتریهای ریکتزیایی کسی را گاز می گیرند باکتریهایی را ایجاد می کنند که باعث حصبه می شوند. خراشیدن گزش باعث باز شدن بیشتر پوست و دسترسی بیشتر باکتری به جریان خون می شود و باکتری ها پس از ورود به جریان خون، تولید مثل و رشد خود را ادامه می دهند.

سه نوع مختلف تیفوس وجود دارد:

• تیفوس اپیدمی (شپش)
• تیفوس بومی (موش)
• اسهال تیفوس

نوع تیفوس آلوده به آن چه شما را آزار می دهد بستگی دارد و بندپایان به طور معمول ناقل گونه های تیفوس هستند که منحصر به گونه هایشان است. شیوع این بیماری معمولاً فقط در کشورهای در حال توسعه یا در مناطق فقیر با بهداشت نامناسب و ارتباط نزدیک انسانی رخ می دهد و این بیماری به طور کلی در ایالات متحده مشکلی ایجاد نمی کند اما ممکن است هنگام مسافرت به خارج از کشور آلوده شوید. تیفوس درمان نشده می تواند منجر به عوارض جدی شود و به طور بالقوه کشنده است و اگر مشکوک به این بیماری هستید مراجعه به پزشک مهم است.

 

 

انواع تیفوس

این بیماری مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.

تیفوس اپیدمی

این نوع توسط ریکتزیا پرووازکی ایجاد می شود و توسط شپش بدن و احتمالاً توسط کنه نیز حمل می شود که این بیماری را می توان در سراسر جهان از جمله در ایالات متحده یافت اما به طور معمول در مناطقی با جمعیت بالا و سرویس بهداشتی ضعیف یافت می شود و جایی که شرایط باعث آلودگی به شپش می شود.

تیفوس بومی

متناوباً به عنوان تیفوس موش شناخته می شود و این نوع توسط ریکتزیا تیفی ایجاد می شود و توسط کک موش یا کک گربه حمل می شود. تیفوس آندمیک را می توان در سراسر جهان یافت و ممکن است در بین افراد در تماس نزدیک با موش مشاهده شود که این بیماری معمولاً در ایالات متحده یافت نمی شود اما مواردی در برخی مناطق در درجه اول تگزاس و جنوب کالیفرنیا گزارش شده است.

اسهال تیفوس

این نوع در اثر اورینتیا تسو گاموشی ایجاد می شود و توسط موش ها در مرحله لاروی خود در حالی که Chigger (نوعی کنه ی قرمز رنگ) هستند حمل می شود. این نوع تیفوس بیشتر در آسیا، استرالیا، پاپوآ گینه نو و جزایر اقیانوس آرام دیده می شود و این بیماری تسو گاموشی نیز نامیده می شود.

شپش، کک، کنه هنگامی که از خون فرد آلوده (تیفوس اپیدمی) یا جوندگان آلوده تغذیه می کنند ناقل باکتری می شوند و اگر با این بندپایان حامل باکتری تماس بگیرید (به عنوان مثال: با خوابیدن روی ملافه های آلوده به شپش) می توانید به دو روش آلوده شوید. این باکتری ها علاوه بر اینکه از طریق گزش توسط پوست شما منتقل می شوند می توانند از طریق مدفوع نیز منتقل شوند و اگر پوست را روی ناحیه ای که شپش یا کنه تغذیه کرده اید خراشیده اید باکتری های موجود در مدفوع آنها می توانند از طریق زخم های ریز روی پوست وارد جریان خون شما شوند.

 

 

علائم تیفوس

علائم از نظر نوع تیفوس کمی متفاوت است اما علائمی وجود دارد که با در هر سه نوع مشترک است مانند:

• سردرد
• تب
• لرز
• راش

علائم تیفوس اپیدمی به طور ناگهانی ظاهر می شود و شامل موارد زیر است:

• سردرد شدید
• تب بالا (بالاتر از 102.2 درجه فارنهایت)
• بثوراتی که از پشت یا سینه شروع می شود و گسترش می یابد.
• گیجی
• حیرت و به نظر می رسد خارج از واقعیت است.
• فشار خون پایین (افت فشار خون)
• حساسیت چشم به نورهای روشن
• درد شدید عضلانی

علائم تیفوس بومی به مدت 10 تا 12 روز و بسیار شبیه به علائم تیفوس اپیدمی است اما معمولاً شدت آن کمتر است و آنها عبارتند از:

• سرفه خشک
• تهوع و استفراغ
• اسهال

علائمی که در افراد مبتلا به اسهال تیفوس مشاهده می شود عبارتند از:

• تورم غدد لنفاوی
• خستگی
• ضایعه قرمز یا زخم روی پوست در محل گزش
• سرفه کردن
• راش

دوره کمون بیماری به طور متوسط ​​پنج تا 14 روز است و این بدان معناست که علائم معمولاً تا پنج تا 14 روز پس از گزش شما ظاهر نمی شوند و مسافرانی که هنگام سفر به خارج از کشور به حصبه مبتلا می شوند ممکن است علائم را تا زمان بازگشت به خانه خود تجربه نکنند و به همین دلیل مهم است که در صورت داشتن هر یک از علائم بالا در مورد هر سفر اخیر به پزشک خود بگویید.

 

 

تشخیص تیفوس

اگر شک دارید که مبتلا هستید پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی شما سوال می کند و برای کمک به تشخیص این موارد را به پزشک خود اطلاع دهید:

• در یک محیط شلوغ زندگی می کنند
• از شیوع تیفوس در جامعه خود مطلع باشید
• اخیراً به خارج از کشور سفر کرده اند

تشخیص دشوار است زیرا علائم در سایر بیماری های عفونی مشترک است از جمله:

• دنگی که به عنوان تب استخوان نیز شناخته می شود.
• مالاریا یک بیماری عفونی است که توسط پشه ها گسترش می یابد.
• بروسلوز بیماری عفونی ناشی از گونه های باکتریایی بروسلا

آزمایش های تشخیصی برای وجود تیفوس شامل موارد زیر است:

• بیوپسی پوست: نمونه ای از پوست راش شما در آزمایشگاه آزمایش می شود.
• وسترن بلات: آزمایشی برای شناسایی وجود عفونت
• آزمایش ایمونوفلورسانس: از رنگ های فلورسنت برای تشخیص آنتی ژن تیفوس در نمونه های سرم گرفته شده از جریان خون استفاده می کند.
• سایر آزمایشات خون: نتایج می تواند وجود عفونت را نشان دهد.

درمان تیفوس

آنتی بیوتیک هایی که معمولاً برای درمان تیفوس استفاده می شوند عبارتند از:

• داکسی سایکلین (Doryx ، Vibramycin): درمان ترجیحی
• کلرامفنیکل: گزینه ای برای کسانی که باردار یا شیرده نیستند.
• سیپروفلوکساسین (سیپرو): برای بزرگسالانی که قادر به مصرف داکسی سایکلین نیستند استفاده می شود.

عوارض تیفوس

برخی از عوارض این بیماری عبارتند از:

• هپاتیت که التهاب کبد است.
• خونریزی دستگاه گوارش که در داخل روده خونریزی می کند.
• هیپوولمی که کاهش حجم مایع خون است.

درمان

درمان زودهنگام با آنتی بیوتیک بسیار موثر است و در صورت مصرف کامل آنتی بیوتیک عود بیماری معمول نیست و تأخیر در درمان و تشخیص غلط می تواند منجر به موارد شدیدتری از تیفوس شود. تیفوس اپیدمی بیشتر در مناطق فقیرنشین با بهداشت ضعیف دیده می شود بیشتر در معرض خطر مرگ هستند زیرا به طور کلی کسانی هستند که توانایی پرداخت هزینه های درمان سریع را ندارند.

بیشترین میزان در افراد مسن و افراد دارای سوء تغذیه دیده می شود و کودکان معمولاً از این بیماری بهبود می یابند و افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای مانند دیابت شیرین ، الکل ، یا اختلالات مزمن کلیوی نیز خطر مرگ و میر بیشتری دارند و میزان مرگ و میر ناشی از تیفوس اپیدمی که تحت درمان قرار نگیرد می تواند از 10 تا 60 درصد باشد و مرگ و میر ناشی از تیفوس اسکراب درمان نشده نیز می تواند تا 30 درصد باشد. تیفوس بومی ندرت کشنده است حتی بدون درمان و بر اساس مقاله ای در بیماری های عفونی بالینی مرگ بیش از 4 درصد موارد رخ می دهد.

جلوگیری از تیفوس

در طول جنگ جهانی دوم واکسنی برای جلوگیری از این بیماری همه گیر ایجاد شد که با این حال کاهش تعداد موارد تولید واکسن را متوقف کرده است و ساده ترین راه پیشگیری از تیفوس جلوگیری از آفات گسترش دهنده آن است.

پیشنهادات پیشگیری شامل موارد زیر است:

• رعایت بهداشت شخصی کافی (محافظت در برابر شپش های ناقل بیماری)
• کنترل جمعیت جوندگان (جوندگان معروف به بندپایان هستند)
• اجتناب از سفر به مناطقی که در معرض تیفوس قرار گرفته است یا به کشورهایی که به دلیل عدم سرویس بهداشتی خطر بالایی دارند
• شیمی درمانی با داکسی سایکلین (فقط در افرادی که در معرض خطر زیاد هستند)
• ازمواد دافع حشرات استفاده کنید.
• لباس محافظ بپوشید.

 

منبع : https://www.healthline.com