اکتینومایکوزیس یک بیماری نادر و عفونی است که در آن باکتری ها از طریق بافت های بدن از یک قسمت دیگر به بدن منتقل می شوند و با گذشت زمان می تواند منجر به آبسه، درد و التهاب مرتبط شود که این می تواند روی پوست یا نواحی عمیق تر بدن و گاهی اوقات خون تأثیر بگذارد.

بسیاری از افراد باکتری ابتلا به این بیماری را در بدن خود دارند اما باکتری ها معمولاً در یک مکان می مانند و در بافت های سالم بیماری ایجاد نمی کنند پس اگر ناحیه اطراف محل زندگی باکتری آسیب ببیند به دلیل آسیب دیدگی یا ضربه باکتری ها می توانند به مناطق دیگر منتقل شوند و با پیشرفت بیماری بافت عمیق می تواند ملتهب و پر از چرک شود که این می تواند منجر به آبسه، مرگ بافتی، حفره ها و توده های بافت فیبری در بدن شود.

* طبق مقاله منتشر شده در Clinical Microbiology Review عفونت مسری نیست زیرا این باکتری ها نمی توانند در خارج از بدن انسان زنده بمانند و عفونت ها معمولاً پس از آسیب بافتی ایجاد می شوند.

 

 

علل

اکتینومایکوزیس زمانی اتفاق می افتد که گونه های باکتری اکتینومیکوز به دلیل آسیب بافتی در بدن پخش شوند که در واقع اکثر افراد دارای باکتری اکتینومیکوز در پوشش دهان، گلو، دستگاه گوارش و دستگاه ادراری هستند و در دستگاه تناسلی زنان وجود دارد.

این باکتری ها بی خطر در بدن زندگی می کنند اما اگر از محیط معمول خود پخش شوند خطرناک می شوند.

این می تواند در نتیجه موارد زیر رخ دهد:

• آسیب بافتی به عنوان مثال به علت آسیب یا جراحی
• اگر چیزی تیز بافت های داخلی بدن را سوراخ کند مانند استخوان ماهی در مری باکتری ها گسترش می یابند.
• اکتینومایکوزیس همچنین در صورت پوسیدگی دندان یا بیماری لثه اتفاق می افتد.
• با پیشرفت عفونت آبسه های دردناک می توانند تشکیل شده و از نظر اندازه رشد کنند که این کار معمولاً چندین ماه طول می کشد.
• گاهی ممکن است آنقدر شدید باشد که عفونت به استخوان و عضله اطراف وارد شود و در موارد شدید پوست می تواند باز شود و مقدار زیادی چرک نشت می کند.

* باکتریهای اکتینومیکوز بی هوازی هستند که این بدان معنی است که آنها در اعماق بافتهای بدن زندگی می کنند جایی که سطح اکسیژن بسیار کم است و تشخیص این نوع عفونت باکتریایی دشوارتر است و درمان آن بیشتر از انواع دیگر طولانی تر است.

انواع

اکتینومایکوزیس می تواند تقریباً روی هر قسمت از بدن انسان تأثیر بگذارد.

فک یا دهان

اکتینومایکوزیس دهان، فک یا گردن را تحت تأثیر قرار می دهد و باکتری های ایجاد کننده این عفونت به طور معمول در پلاک های دندانی زندگی می کنند همچنین تورم سخت و دردناک در بافت نرم دهان معروف به “فیبروز چوبی” مبی باشد

این می تواند ناشی از:

• مشکلات دندانی مانند پوسیدگی و بهداشت نامناسب دهان
  اگر ذرات پلاک دندانی به غشای مخاطی وارد شود.
• همچنین می تواند پس از یک عمل دندانپزشکی ایجاد شود.

* فرد ممکن است طی چند ساعت پس از جراحت متوجه عفونت شود یا ممکن است چندین هفته طول بکشد تا علائم ظاهر شود.

آبسه

این شایعترین شکل عفونت است که توسط باکتری اکتینومیکوز ایجاد می شود و طبق مقاله ای که در Antimicrobe منتشر شده 50 درصد موارد را تشکیل می دهد.

ریه ها

اکتینومایکوزیس قفسه سینه می تواند در مجاری تنفسی و ریه ها ایجاد شود که این اتفاق اغلب وقتی رخ می دهد که افراد از دهان و گلو به داخل ریه ها نفس می کشند علائم ابتدا ریه ها را تحت تأثیر قرار می دهد و سپس می توانند تا ناحیه اطراف ریه ها، حفره قفسه سینه و ستون فقرات فوقانی گسترش پیدا کنند.

فرد ممکن است تجربه کند:

• ضعف
• تب
• سرفه شدید
• کاهش شدید وزن

شکم

اکتینومایکوزیس شکمی در شکم رخ می دهد اما می تواند بر روی هر قسمت از سیستم گوارشی از لوله غذا تا مقعد تأثیر بگذارد که این می تواند پس از ترکیدن آپاندیس یا پس از جراحی شخصی برای آپاندیسیت رخ دهد.

ممکن است فرد دارای موارد زیر باشد:

• آبسه
• تب مداوم
• درد
• اسهال یا یبوست
• چرکی که از طریق پوست ظاهر می شود

نوع عفونت می تواند گسترش یابد و می تواند برسد به پریکارد که کیسه اطراف قلب است.

لگن

اکتینومایکوزیس لگن می تواند از واژن به مناطق دیگر لگن گسترش یابد و اقدامات خاص زنان می تواند خطر را افزایش دهد که به طور مثال گاهی اوقات استفاده طولانی مدت از دستگاه داخل رحمی (IUD) برای جلوگیری از بارداری می تواند احتمال ابتلا به این نوع عفونت را افزایش دهد.

اگر این اتفاق بیفتد ممکن است فرد متوجه شود:

• ترشحات واژن
• درد یا یک توده یا تورم در قسمت پایین شکم یا لگن

کالج متخصص زنان و زایمان آمریکا (ACOG) خاطرنشان می کند که حدود 7 درصد از زنان استفاده کننده IUD دارای باکتری اکتینومیکوز هستند که معمولاً بدون علائم هستند و آزمایشات معمولاً باکتریها را به طور تصادفی پیدا می کنند.

دستورالعمل های ACOG که در سال 2016 منتشر شد توصیه می کنند که IUD برای زمان توصیه شده استفاده می تواند در جای خود باقی بماند و هیچ درمانی لازم نیست اما با این حال افراد نباید IUD را بیش از حد توصیه شده در محل خود بگذارند که بسته به نوع این ممکن است 5 یا 10 سال باشد. این باکتری ها همچنین می توانند باعث ایجاد آبسه در تخمدان ها و لوله های رحمی شوند که می تواند منجر به عوارض سایر اندام های داخل شکم و لگن شود.

* هرکسی با IUD دچار درد یا ناراحتی یا علائم تب شود باید به پزشک مراجعه کند.

 

 

انواع نادر اکتینومایکوزیس

اکتینومایکوزیس اگر درمان نشود می تواند بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) تأثیر بگذارد و می تواند به طور مستقیم به دلیل ضایعه در گردن یا صورت اتفاق بیفتد یا ممکن است از جای دیگری گسترش یابد و منجر به آبسه مغز که باعث سردرد و علائم عصبی شود.

نوع نادر دیگر معمولاً هنگامی که عفونت از بافتهای عمیق تر گسترش می یابد پوست و استخوان را تحت تأثیر قرار می دهد.

علائم

اکتینومایکوزیس انواع مختلفی دارد و همچنین می تواند شبیه سایر عفونت ها و حتی نئوپلاسم ها یا تومورها باشد که این به طور معمول دارای تعدادی از آبسه های کوچک و بهم پیوسته است.

علائم به نوع اکتینومایکوزیس بستگی دارد اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تورم و التهاب در محل عفونت
• آسیب بافتی و بافت اسکار
• آبسه یا توده های چرکی
• سوراخ های کوچک یا تونل هایی در بافت به نام فیستول که می تواند نوعی چرک توده ای نشت کند.

* شدت علائم بیشتر به مکان عفونت در بدن بستگی دارد.

* ممکن است درد و تب همراه با بدن درد، خستگی و احساس عمومی ناخوشایند باشد.

 

 

تشخیص

برای تشخیص اکتینومایکوزیس، پزشک ممکن است از خلط، چرک یا بافت نمونه برداری کند تا برای بررسی میکروسکوپی در آزمایشگاه ارسال کند و گاهی اوقات آزمایشگاه کشت باکتری را ایجاد می کند که اگر عفونت وجود داشته باشد چرک یا بافت معمولاً حاوی گرانول های گوگرد زرد است.

در بعضی موارد آبسه ممکن است شبیه رشد سرطانی باشد و ضایعات در ریه ها می توانند علائمی شبیه سرطان یا سل (سل) ایجاد کنند.

رفتار

اکتینومایکوزیس می تواند به مدت طولانی ادامه یابد و درمان طولانی مدت با آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین ممکن است از 8 هفته تا بیش از 12 ماه طول بکشد و در برخی موارد یک جراح ممکن است یک آبسه را تخلیه کند یا یک قسمت آلوده را خارج کند و بعد از این ممکن است فرد برای حل مشکل نیاز به یک دوره 3 ماهه آنتی بیوتیک داشته باشد.

اکتینومایکوزیس به آرامی ایجاد می شود اما می تواند تأثیر جدی بر سلامت فرد داشته باشد که در صورت بروز، درمان زودهنگام مهم است. نویسندگان یک مطالعه منبع معتبر منتشر شده در سال 2014 روش های زیر را برای کاهش خطر ابتلا به آکتینومایکوزیس پیشنهاد می کنند:

• اجتناب از سوء مصرف الکل
• حفظ سلامتی کلی
• کنترل شرایط پزشکی طولانی مدت
• رعایت بهداشت دندان و دهان

در کشورهایی که دسترسی خوبی به آنتی بیوتیک ها و خدمات دندانپزشکی دارند احتمال ابتلا به اکتینومایکوزیس کمتر است.

 

 

منبع : www.medicalnewstoday.com